We kunnen het zadel de schuld geven, zeggen dat de zeem niet werkt bij ritten van meer dan 3 uur of talloze anti-schuurcrèmes proberen, maar elke fietser die last heeft van ongemak en pijn in de bil-, kruis- en genitale zone, en daar vanaf wil, moet de oorzaak van deze problemen aanpakken: een verkeerde houding op de fiets. Zodra de houding is aangepast, kunnen we gaan praten over zadels, koersbroeken, zemen en anti-schuurcrèmes om het comfort van onze billen te verbeteren.
Daarom is de oplossing tegen zadelpijn het vinden van de juiste houding op de fiets. Daartoe is het raadzaam een biometrisch onderzoek te laten uitvoeren en je fiets te laten afstellen door een gekwalificeerde professional. Je kunt thuis ook zelf dingen afstellen, maar het resultaat zal nooit zo goed zijn als dat van een deskundige. Het kan zelfs contraproductief zijn, omdat het aanpassen van de positie op één punt en in één richting meestal andere aanpassingen met zich meebrengt die – indien niet uitgevoerd – kunnen leiden tot ongemak op een ander gebied en uiteindelijk het hele doe-het-zelf proces ingewikkelder maken.
Als je, ondanks ons advies, besluit de aanpassingen zelf te doen, zijn dit de belangrijkste redenen dat je lichaamshouding op de fiets die pijn en ongemak aan de billen kan veroorzaken (in volgorde van belangrijkheid):
Verkeerde zadelhoogte
Meestal staat het zadel te hoog, maar het kan ook te laag staan. In het eerste geval strekken we onze benen te ver uit bij het trappen en – omdat een van onze benen dominant is – creëren we een onbalans bij het zitten op het zadel, wat vooral leidt tot schuurplekken, maar ook tot gevoelloosheid, vooral als het stuur te laag staat.
Als het zadel te laag staat, zal het ongemak waarschijnlijk gering zijn, maar onze heupen, knieën en enkels zullen worden aangetast, omdat onze benen niet goed gestrekt kunnen worden en de gewrichten uit balans raken.
Zadelafstand en stuurbereik
De zadelafstand is de horizontale afstand tussen het midden van de trapas en de voorkant van het zadel. Het is essentieel voor de juiste gewichtsverdeling op de fiets en voor de trapefficiëntie. De afstelling ervan moet onafhankelijk van de reikwijdte en de hoogte van het stuur gebeuren. Een zadel dat te ver naar achteren staat, kan niet alleen de schouders, armen en handen belasten, maar ook schuren en gevoelloosheid veroorzaken, omdat we de neiging hebben op de punt van het zadel op de zachte weefsels en genitaliën te gaan zitten. Een te ver naar voren geplaatst zadel kan leiden tot schuren in het kruis, gevoelloosheid in de billen en pijn in de onderrug.
Het stuurbereik wordt een probleem als de afstand tussen het zadel en het stuur te groot is. Dit kan gebeuren doordat het zadel te ver naar achteren staat of het stuur te ver naar voren. In beide scenario’s probeert de fietser een meer comfortabele positie te vinden door op de punt van het zadel te gaan zitten – het smalste deel dat zeer weinig steun biedt aan het bekken. Als de fietser deze positie wil aanhouden, moet hij zijn armen en bovenlichaam uitstrekken en meer gewicht op het zadel zetten, vooral als het stuur te laag is afgesteld. Het resultaat is gevoelloosheid in het genitale gebied en schuurplekken.
Positie van de schoenplaatjes
Verkeerd geplaatste schoenplaatjes kunnen ook ongemak veroorzaken in onze billen en ons kruis. Als ze te ver naar voren of te ver naar achteren zijn geplaatst, kunnen ze leiden tot instabiliteit in het hele been, met als gevolg de eerder genoemde pijn in de gewrichten en ook ongemak op het zadel.
Afstand tussen de pedalen
Het schuren bij het kruis kan worden veroorzaakt door een verkeerde afstand tussen de pedalen, dus moeten we hier extra aandacht aan besteden. Een te brede of te smalle pedaalafstand zorgt ervoor dat de knieën naar binnen of naar buiten bewegen aan de top van de pedaalslag. Dit kan, naast problemen met heupen, knieën en enkels, leiden tot schuurplekken en ongemak in het kruis, de liezen en de genitaliën.
Verkeerde schoenen en/of inlegzolen
Schoenen en/of inlegzolen die de voet en de voetboog niet goed ondersteunen, creëren een onevenwichtigheid die naar boven wordt doorgegeven en die, naast gewrichtsproblemen (enkel, knie en heup), ook kan leiden tot schuurplekken en irritatie in het kruis en de lies.
Zodra we de meest geschikte houding op de fiets hebben gevonden, is het tijd om de onderdelen en uitrusting te gaan bekijken, in deze volgorde:
- Kies het juiste zadel. Het is niet gemakkelijk, en het is vaak een kwestie van vallen en opstaan, maar als de houding eerder is vastgesteld, is het veel gemakkelijker om het juiste zadel te vinden tussen de enorme verscheidenheid aan types en modellen.
- Gebruik geen zadelhoesjes of kussentjes. Meer vulling betekent niet meer comfort. Integendeel, je voegt een element toe dat de problemen kan verergeren.
- Draag de juiste maat fietsbroek. Zoals wij al hebben gezegd in de handleiding voor het kopen van een fietsbroek, mogen ze niet te strak zitten, maar ook niet te los. Een goede pasvorm heeft de voorkeur, dus als je tussen twee maten in zit, kies dan de kleinste.
- Kies de zeem die het beste bij je past. Zoals gezegd zijn er speciale zeems voor mannen en vrouwen. Ze zijn er ook in verschillende maten, diktes en breedtes, afhankelijk van de behoeften van elke fietser.
- Draag geen ondergoed onder je fietsbroek.
- Was en verzorg je fietsbroek goed. In deze blogpost lees je hoe je goed voor je fietskleding moet zorgen.
- Houd de hele billen, het kruis en de genitaliën schoon en gezond. Wees voorzichtig met ontharen en de mogelijke gevolgen van de verschillende methodes in deze blogpost. Als je een infectie, wond, irritatie of een ander probleem hebt waardoor je niet comfortabel kunt zitten, ga dan naar een specialist (dermatoloog, gynaecoloog, uroloog) en stop met fietsen totdat je beter bent.
- Gebruik anti-schuurzalf. Helpt de huid te beschermen tegen schuren tegen het zadel, vooral tijdens lange ritten. Het kan worden aangebracht op de huid, in het kruis en ook op de zeem om het effect te versterken en te verlengen.
Het komt erop neer dat je, voordat je je zadel of fietsbroek verandert of een nieuwe anti-schuurcrème probeert, een professionele fietsspecialist bij jou in de buurt moet raadplegen om de juiste houding voor jou te vinden. Het is goed besteed geld, want het voorkomt niet alleen alle pijntjes en kwaaltjes, maar verbetert ook het comfort en de efficiëntie. Dit motiveert je om verder of sneller te gaan dan je je had kunnen voorstellen toen je begon te fietsen, in de overtuiging dat de pijn in je billen nooit meer zou verdwijnen.
