Als je al een aantal jaren fietst en niet achteloos dingen weggooit, is de kans groot dat je een heleboel fietsonderdelen hebt verzameld die niet meer bruikbaar voor je zijn. Misschien heb je zelfs wel een oude fiets in de garage staan omdat het frame kapot is of omdat je gewoon een nieuwe hebt gekocht.
We bewaren allemaal wel eens tandwielen, kettingen, binnenbanden, buitenbanden en andere onderdelen zonder echt te weten wat we ermee aan moeten. Natuurlijk kun je ze gewoon in de prullenbak gooien, maar dat is niet erg verantwoordelijk of milieuvriendelijk omdat alles een tweede, derde of zelfs vierde leven kan hebben. Alles wat gebruikt, versleten en/of beschadigd is, kan worden hergebruikt, en er is altijd wel iemand die iets wat we nog niet versleten hebben kan gebruiken.
Laten we er eerst op wijzen, voordat we kijken wat we met elk onderdeel kunnen doen, dat de meest milieuvriendelijke houding begint met het juiste gebruik van de onderdelen; zo zal het bijvoorbeeld langer duren voordat een band die op de juiste spanning is gebracht, versleten is. Het volgende is het goed en regelmatig schoonmaken en onderhouden van je fiets. Dit verlengt de levensduur van alle onderdelen, bespaart geld en vermindert de hoeveelheid afval. Dat gezegd hebbende, laten we beginnen met het doorspitten van die dozen met gebruikte fietsspullen en onderdelen – het is tijd voor hergebruik!
Metalen onderdelen
Gebruikte of kapotte aluminium, stalen of titanium tandwielen, kettingen, kettingbladen, pedalen, sturen, stuurpennen, zadelpennen, wielen en velgen, remklauwen, remschijven, frames en vorken kunnen relatief gemakkelijk worden hergebruikt.
Als ze plastic elementen bevatten, moet je die eerst verwijderen, wat soms moeilijk, zo niet onmogelijk kan zijn. Reinig de onderdelen vervolgens grondig. Doe ze ten slotte in de speciale bak voor metaalafval bij de dichtstbijzijnde milieustraat of breng ze naar een schroothandelaar.
Onderdelen en componenten die je niet hebt gebruikt, niet kapot zijn of versleten, kun je te koop aanbieden of schenken aan een winkel of organisatie die gespecialiseerd is in het hergebruiken van fietsen – zo krijgen ze een nieuw leven op een andere fiets.
Als je het leuk vindt om zelf te knutselen zijn hier wat ideeën om de metalen onderdelen van je fiets een tweede leven te geven: een lamp gemaakt van een fietsframe, bloemen van kettingen en tandwielen, een flessenopener, kerstversiering en 10 andere ideeën van producten die je kunt maken met een fietsketting, een fietsrek voor aan de muur gemaakt van een stuur, een lamp gemaakt van een stuur, een kapstok van geupcyclede velgen…
Banden en binnenbanden
Zowel binnen- als buitenbanden kunnen en moeten worden hergebruikt, maar of het proces om alleen deze twee elementen op kleine schaal te hergebruiken efficiënt is, valt nog te bezien, gezien de kleine hoeveelheid rubber die zij bevatten in vergelijking met de banden van andere voertuigen.
Noch de buitenbanden, noch de binnenbanden mogen echter gewoon worden weggegooid, omdat ze niet gemakkelijk afbreekbaar zijn en giftige, vervuilende stoffen bevatten (synthetisch rubber, roet, silica), naast het nylon van de buitenband en het staal of kevlar van de binnenband.
Er zijn verschillende mogelijkheden voor hun hergebruik:
- Breng ze naar een milieustraat om na te gaan of ze kunnen worden gerecycled.
- Informeer bij je plaatselijke fietswinkels of ze een bandenophaalsysteem hebben. Schwalbe heeft een recyclingsysteem voor binnenbanden en zamelt deze in bij hun verkooppunten in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië en Nederland.
- Geef ze een tweede leven als portemonnee of riem.
Als je op zoek bent naar inspiratie, kun je kijken wat Cycle Of Good doet met de binnenbanden die ze van hun partnerwinkels hebben gekregen. Een simpele zoekopdracht op Google kan je ook ideeën geven voor al die gebruikte binnenbanden en buitenbanden.
Het probleem met carbonvezel
Carbonvezel is een geweldig materiaal voor fietsen. Het is licht, stijf, sterk en heeft geen houdbaarheidsdatum. Dat betekent dat het, ook al kan het na verloop van tijd wat van zijn stijfheid verliezen, in principe eeuwig meegaat. Hierdoor kunnen we een fiets, stuur of wielen voor een lange tijd gebruiken, maar in geval van breuk wordt recycling een probleem. Er zijn echter bedrijven over de hele wereld die gespecialiseerd zijn in het recyclen van carbonvezel. Het is een kostbaar en niet milieuvriendelijk proces dat materialen oplevert die voor verschillende nieuwe doeleinden worden gebruikt (niet voor nieuwe fietsen echter). Bijvoorbeeld industrieën die veel koolstofvezel gebruiken, zoals de lucht- en ruimtevaartsector, recyclen het en hergebruiken het in andere delen van vliegtuigen of laptops.
Laten we beginnen met één ding te zeggen: we kunnen carbonvezel niet zomaar in de vuilnisbak gooien en het op een stortplaats laten eindigen. Dat gezegd hebbende, helaas hebben de meeste recyclingcentra en fietsenwinkels geen geschikte afvalbeheersystemen om carbonvezel in te zamelen en te recyclen. Zelfs de fietsindustrie zelf heeft zich tot voor kort niet over deze zaak gebogen en er zijn nog maar weinig merken die hun klanten de mogelijkheid bieden om hun fiets of onderdelen te laten recyclen. Daarom is het wijdverbreide gebruik van carbonvezel in fietsen alarmerend en moeten we een oplossing vinden. Sommige mensen zijn al op zoek naar oplossingen terwijl merken proberen de carbonvezels te recyclen die tijdens het productieproces overblijven.
Intussen is het misschien tijd voor de merken om een beheersysteem in te voeren waarbij hun verkooppunten als inzamelingscentra fungeren, waar niet alleen de onherstelbare carbononderdelen naar toe kunnen worden gebracht, maar ook de rest van de in deze blogpost genoemde onderdelen. Wij fietsers moeten goed voor ons materiaal zorgen, het zo mogelijk repareren en het nooit zomaar weggooien, want, zoals Annie Leonard zegt: Er bestaat niet zoiets als “weg”. Als we iets weggooien, moet het ergens terechtkomen.
