Als je een gravelbike hebt of overweegt er een te kopen, heb je waarschijnlijk gehoord dat het de meest veelzijdige fiets is, een soort tweewielig Zwitsers zakmes, geschikt voor alle soorten terrein. En inderdaad, veelzijdigheid is zijn grote troef, want je kunt gemakkelijk fietsen op alle plekken waar een racefiets én een volledig geveerde mountainbike fietsen. Maar (er is altijd een ‘maar’) die veelzijdigheid is ook zijn grote tekortkoming. Probeer maar eens gesneden brood te snijden met een Zwitsers zakmes en je zult zien hoe lastig dat wordt. Gelukkig heeft het succes van gravel ertoe geleid dat bandenfabrikanten hun assortiment hebben uitgebreid om de prestaties afhankelijk van de ondergrond te verbeteren. Om de juiste te kiezen moet je jezelf vier vragen stellen:
- Wat is de verhouding off-road/on-road van het terrein waarop je gaat fietsen?
- Hoe moeilijk is het off-road terrein?
- Wat is je rijstijl?
- Kan ik alle banden op mijn gravelbike monteren?
Soort terrein en verhouding off-road/on-road
Voor alle duidelijkheid: laten we een schaal van 1 tot 10 gebruiken, waarbij 1 staat voor 100% verhard asfalt voor een racefiets en 10 voor 100% mountainbike-terrein voor een full-suspension MTB.
| SOORT TERREIN | WAT HET BELANGRIJKSTE IS | BANDENMAAT | PROFIEL | TUBELESS | |
| 1 | Asfalt in goede staat | Rolweerstand | 700×25 | Glad | Niet nodig |
| 2 | Asfalt met veel gaten | Rolweerstand en demping | 700cx25 700cx28 | Glad | Niet nodig |
| 3 | Ruwe geasfalteerde wegen | Rolweerstand en demping | 700cx28 700cx30 | Glad | Niet nodig |
| 4 | Kasseien | Demping en rolweerstand | 700cx30 700cx32 | Glad | Aanbevolen |
| 5 | Compacte zandwegen met grind | Rolweerstand en demping | Van 700cx30 tot 700cx34 | Semi Glad | Aanbevolen |
| 6 | Harde paden met kleine steentjes | Rolweerstand, demping en grip | Van 700cx32 tot 700cx40 | Semi Glad profiel, opgevuld profiel met weinig diepte in de zijkanten | Vereist |
| 7 | Paden met losse ondergrond en grotere stenen | Demping, grip en rolweerstand | Van 700cx35 tot 700cx40 | Dicht profiel met geringe diepte en lamellen | Vereist |
| 8 | Trails voor 4×4 voertuigen | Demping, grip en rolweerstand | Groter dan 700cx38 | Middenprofiel met gemiddelde diepte en zijkanten met hoge diepte | Vereist |
| 9 | Singletrack | Demping en grip | Groter dan 700cx40 of 650b met een breedte van 45-47 | Middenprofiel met gemiddelde diepte en zijkanten met hoge diepte | Vereist |
| 10 | Rock gardens, wortels | Demping en grip | Groter dan 700cx44 of 650b met een breedte van 45-47 | Medium tot hoog profiel met gemiddelde diepte | Vereist |
Zoals je kunt zien, neemt de breedte toe naarmate de moeilijkheidsgraad van het oppervlak toeneemt. De band is zwaarder en heeft meer rolweerstand, maar iets langzamer rijden is beter dan lek rijden. Bovendien kun je met een bredere band met een lagere bandenspanning rijden, wat zorgt voor een betere demping, meer comfort en meer plezier. Daarom kun je bij niveau 9 en 10 kiezen tussen 650b en 700. Met een wiel met een kleinere diameter kun je grotere banden gebruiken.
Het profiel is min of meer hetzelfde. Hoe losser en technischer het oppervlak, hoe groter het profiel, om tractie en grip te bieden. In sommige omstandigheden kan de combinatie van deze twee kenmerken voordelig zijn, in andere gevallen juist het tegenovergestelde. Laten we enkele voorbeelden bekijken:
- Als je op verharde wegen en makkelijke trails rijdt (niveau 1 tot 5-6), gebruik dan een 700cx32 gladde of halfgladde tubeless band met een licht profiel met groeven aan de zijkanten.
- Als je in een erg nat gebied woont, je nauwelijks op asfalt rijdt en de trails boven niveau 6 liggen, kies dan voor een band van minimaal 700cx40 met een grof profiel met een hoge diepte.
- Als je de gravelbike wil gebruiken alsof het een MTB is, kies dan een 650b band met voldoende breedte om ongelukken te voorkomen.
- Als het soort terrein waarop je rijdt tussen niveau 5 en 8 ligt, biedt een 700cx40-band met een laag profiel met dichte lamellen precies genoeg breedte en profiel.
Rijstijl
Als je eenmaal weet op welk terrein je gaat rijden, houd dan rekening met hoe snel je wilt gaan, hoeveel ervaring je hebt en welke techniek je gebruikt, want veel hangt af van je discipline.
Als je snel wilt fietsen en je hebt voldoende technische vaardigheden, kies dan voor minder breedte en profiel op de band. Als je je gravelbike wilt gebruiken voor bikepacking, streef dan naar comfort en kies voor meer breedte. Als de enige losse ondergrond die je kent de kattenbak is, kies dan voor meer breedte en een loopvlakprofiel dat goed bij het terrein past.
De maat is belangrijk, maar ken je grenzen
Als je tot hier bent geraakt, ben je er zo goed als uit welke bandbreedte je nodig hebt. Het probleem is dat je misschien niet genoeg bandenspeling hebt op je gravelbike. Over het algemeen hebben nieuwere modellen wel genoeg breedte in het frame (liggende achtervork, staande achtervork en zitbuis) en de vork, maar voordat je een aankoop doet, moet je zeker weten dat alles past. Zeker als je voor de grotere 650b maat gaat.
Hetzelfde geldt voor de velgbreedte. Als je zeer brede banden op smalle velgen gebruikt, zal de vorm van de band op een gloeilamp gaan lijken. Als gevolg daarvan verlies je grip en stabiliteit in de bochten. Het gebruik van smalle banden op brede velgen leidt daarentegen tot een verlies aan schokabsorberend vermogen, waardoor de kans op beschadiging van de velg of de zijkanten van de band toeneemt. Bovendien verlies je grip in bochten.
Ten slotte zijn er nog twee belangrijke bandenkenmerken om rekening mee te houden: lekbestendigheid en TPI.
Als vuistregel geldt: meer rubber en minder TPI = minder kans op lekrijden. Veel banden hebben ook een extra beschermingslaag en je kunt speciale schuiminserts krijgen die tussen de velg en de band worden geplaatst en, hoewel ze je band zwaarder maken, komen ze goed van pas op moeilijk terrein.
Wat TPI betreft: Een hoge TPI geeft aan dat de buitenband meer en fijnere draden per inch heeft, en minder rubber. Dit vermindert het gewicht, verbetert de flexibiliteit van de buitenband en maakt hem sneller. Het heeft ook een lagere lekbestendigheid en slijt sneller. Bovendien zijn modellen met een hoge TPI-waarde doorgaans duurder, en daarom niet aan te raden voor terrein boven niveau 6 op onze schaal.
Een lage TPI duidt op minder, dikkere draden en meer rubber. Dat betekent minder soepele, zwaardere banden met een hogere rolweerstand. Voordeel: ze zijn goedkoper en lekbestendiger. Ze zijn een goede keuze voor moeilijk terrein (vanaf niveau 6 en hoger), maar ze kunnen in alle omstandigheden worden gebruikt, met in het achterhoofd dat veelzijdigheid zijn voor- en nadelen heeft. Met een veelzijdige band op een gravelbike kunt je bijna overal rijden, maar verwacht niet de snelheid van een gladde band op asfalt of de tractie van een 2,4″ op lage spanning op een modderig pad.
