De introductie van schijfremmen in het wegwielrennen heeft tot een enorme discussie geleid onder professionals. Sommige mensen geloven zelfs dat dit een marketingstrategie is van de fietsindustrie, een oplossing voor een niet-bestaand probleem, alsof ze door de jaren heen moeite hadden met het verkopen van fietsen, onderdelen en accessoires, of alsof de goede, vertrouwde velgremmen een vervanger nodig hadden. Maar wat klopt er van dit verhaal?
Discussies en complotten daargelaten, schijfremmen zijn een blijvertje. In de loop der tijd zijn ze de wielersport gaan domineren en zijn ze de standaard geworden in alle fietsmodellen van alle fietsdisciplines. Dat betekent niet dat velgremmen volledig verouderd zijn, want die zijn nog steeds in de meerderheid in het wegwielrennen. Nieuwere fietsen met velgremmen en bijbehorende vervangers zullen op den duur echter steeds moeilijker te vinden zijn. Zijn schijfremmen de moeite waard in het wielrennen? Wat zijn de voor- en nadelen in vergelijking met velgremmen? Is het echt een complot of vooral een kwestie van evolutie? Om het antwoord op deze vragen te vinden, kijken we eerst naar de belangrijkste kenmerken van deze twee soorten remsystemen.
Schijfremmen versus velgremmen
Remkracht. Schijfremmen hebben een hogere remkracht, wat zowel een voordeel als een nadeel kan zijn. In bepaalde situaties, zoals bij het rijden op een sterk hellende afdaling, kan het een positief aspect van schijfremmen zijn om volledig te kunnen remmen met slechts een lichte ruk aan de hendels. Ze kunnen echter ook leiden tot een val als je te abrupt remt. Hierdoor kun je gemakkelijker over het stuur vliegen of slippen, vooral als je dit type remmen nog maar net gebruikt en nog moet wennen aan het gevoel. Toch kan het ook een gevoel van veiligheid geven als je onmiddellijk kunt stoppen wanneer dat nodig is. Je hebt gewoon wat oefening nodig.
Moeite die het kost om te remmen. Dit betekent niet dat je de Hulk moet zijn om velgremmen te gebruiken, maar het is wel zo dat je bij schijfremmen minder moeite hoeft te doen om aan de hendels te trekken voor meer remkracht. Dit is erg handig als je koude of gevoelloze handen hebt, maar ook voor kleine kinderen en mensen met handletsel of een handicap aan de bovenste ledematen.
Prestaties op nat of modderig terrein. Elke fietser die velgremmen gebruikt tijdens een afdaling in de regen weet dat je sterk moet anticiperen op het remmoment om de bocht te kunnen nemen zonder te slippen, vooral als je carbon velgen hebt. Dit type remmen is in deze situaties minder efficiënt, omdat water of vuil in de velgen het stoppen van de fiets belemmert of vertraagt. Dit vergroot de remafstand en beïnvloedt dus je veiligheid.
Schijfremmen werken in het midden van het wiel, dus regen of modder heeft er minder invloed op dan bij velgremmen. Dit maakt dit remsysteem efficiënter en consistenter tijdens het stoppen in moeilijke omstandigheden, ook al kan het geluid dat ze maken wel een beetje irritant zijn.
Verslechtering van de velg. Velgremmen werken, zoals de naam al zegt, door twee remblokjes tegen de velg van het wiel te klemmen. Hierdoor slijten ze uiteindelijk, vooral in de eerder genoemde omstandigheden.
Schijfremmen daarentegen voorkomen dit, wat een pluspunt is als je bedenkt dat het vervangen van een velg veel duurder is dan een remschijf.
Bredere banden en velgen. Als je velgremmen gebruikt, ben je beperkt tot een bepaalde breedte voor je velgen en banden. Voordat schijfremmen werden geïntroduceerd, konden wielrenners bij wegwedstrijden zoals Parijs-Roubaix geen banden gebruiken die breder waren dan 28 mm zonder volledig van fietsmodel te veranderen of over te stappen op cantilever remmen.
Door over te stappen op schijfremmen heb je echter meer ruimte in het hele frame en de vork, omdat er geen remklauwen in de weg zitten. Dit maakt het ook mogelijk om bredere banden en velgen te gebruiken, die zorgen voor meer comfort, grip en zelfs aerodynamische voordelen en minder rolweerstand. Daarom zie je nu steeds vaker 30 tot 32 mm brede banden op de Franse wegen.
Modulatie van de remmen. Dit is een controversieel onderwerp, omdat de modulatie zelf afhankelijk is van de handen en vingers van de fietser en niet zozeer van het remsysteem. Dit betekent dat schijfremmen, vooral hydraulische, een betere modulatie garanderen voor een betere remcontrole, maar dat is uiteindelijk nutteloos als je de remhendels met te veel kracht volledig aantrekt. Een andere factor om rekening mee te houden is dat de modulatie enorm varieert, afhankelijk van het type fiets en het remsysteem. Sommige fietsers remmen geleidelijk, terwijl anderen alle remkracht in één keer vrijgeven. Het is allemaal een kwestie van voorkeur, maar ook van oefening en ervaring.
Aanpassing. Als je schijfremmen gebruikt, kunnen de schijven naar wens worden verwisseld, waardoor je meer of minder remkracht hebt, afhankelijk van het gewicht van de fietser of de fietsdiscipline.
Een grotere schijf genereert meer vermogen dan een kleinere. Daarom gebruiken fietsers bij downhill- en mountainbiken schijven van 203-220 mm, terwijl ze bij wielrennen schijven van 140-160 mm gebruiken. En over het algemeen gaat de grootste schijf altijd op het voorwiel.
Dit soort aanpassingen is onmogelijk met velgremmen. Je kunt hooguit het materiaal van de remblokken veranderen.
Gewicht. Ondanks dat remsystemen uiteindelijk lichter worden, is het hele schijfsysteem zwaarder dan dat met velgremmen. Daarom zijn racefietsen met schijfremmen zwaarder in vergelijking met vergelijkbare modellen met velgremmen.
Installatie. Om hydraulische schijfremmen te installeren heb je een behoorlijke dosis technische kennis nodig en vooral het juiste gereedschap.
De installatie van velgremmen is echter relatief eenvoudig en je hebt geen speciaal gereedschap nodig, alleen wat inbussleutels en een tang om kabels door te knippen.
Onderhoud. Over het algemeen is het onderhoud van velgremmen aanzienlijk eenvoudiger dan dat van schijfremmen. Aan de andere kant worden velgremmen ook meer blootgesteld aan vuil, wat het onderhoud lastiger maakt.
Een hydraulisch schijfremsysteem is beter beschermd tegen vuil, maar toch is voor het reinigen en spoelen de ervaring van een professional nodig.
Onderhoudskosten. Een schijfremsysteem, vooral een hydraulisch, is aanzienlijk duurder dan een velgremsysteem. Bovendien zijn de onderhoudskosten uiteindelijk ook hoger, net als eventuele vervangingen die je nodig hebt.
Geluid en wrijving. Welk systeem je ook kiest, of de remblokken schuren tegen de velgen, of de remschijven schuren tegen de pistons. Het is allemaal een kwestie van de onderdelen goed afstellen, maar de waarheid is dat schijfremmen meer wrijving produceren. Bij lange afdalingen waarbij de fietser vaak en met veel energie aan de remmen trekt, worden schijven bovendien warm en hebben de pistons moeite om hun weg terug te vinden naar hun plaats, wat onaangename wrijving veroorzaakt totdat de schijven afkoelen. Als ze nat zijn, kan het piepen van de schijven ergerlijk zijn.
Welk remsysteem is beter? Dat hangt ervan af, hoewel het vrij duidelijk is dat schijfremmen meer voordelen dan nadelen hebben. Maar toch, als je een nieuwe fiets wilt, zal dit je keuze veranderen omdat, zoals we eerder hebben uitgelegd, fabrikanten consequent schijfremmen in hun fietsen inbouwen. Het is een hele uitdaging, maar niet onmogelijk, om een nieuw fietsmodel te vinden met velgremmen. Ook op de tweedehandsmarkt vind je een grote verscheidenheid aan racefietsen met velgremmen. Dit is te danken aan fietsers die schijfremmen eerst negeerden toen ze opkwamen, om uiteindelijk 3 of 4 jaar later hun fietsen met velgremmen te verkopen en over te stappen op schijfremmen. Zij hoefden echter niet over te stappen en misschien hoef jij dat ook niet. Als je in een gebied met vlak terrein en een droog klimaat woont, zouden velgremmen voldoende moeten zijn. Maar voor een vochtig klimaat en onregelmatig terrein zijn schijfremmen inderdaad een zegen.
Om af te sluiten, deze discussie tussen schijf- of velgremmen speelt zich uitsluitend af bij het wielrennen. Als je alle vele voordelen van schijfremmen bekijkt, zul je zien dat het nu voor fabrikanten heel logisch is om ze consequent te gebruiken. We kunnen niet ontkennen dat schijfremmen voor de meeste fietsers meer veiligheid en comfort bieden, en hoe veiliger en comfortabeler een fiets is, hoe beter. Zowel voor fietsers die ze kopen als voor fabrikanten die ze verkopen. Uiteindelijk wint iedereen. Het debat en de complottheorieën zijn echter nog springlevend in de wielerwereld, hoewel schijfremmen nu meer aanwezig zijn dan ooit en deze discussie binnenkort tot het verleden zal behoren.
