Jeśli nie wiesz, jakiego rozmiaru i szerokości opony potrzebujesz do swojego roweru szosowego, zanim wyruszysz w trasę, zapoznaj się z naszym przewodnikiem po oponach rowerowych. Znajdziesz tu wskazówki, jak określić, jaki rozmiar opony jest Ci potrzebny, kiedy zmieniać opony i jak wybrać odpowiednią dętkę. O oponach typu clinchers porozmawiamy w pierwszej z czterech części tego wpisu, które są następujące:
- Rodzaje opon i ogumienia
- Stopka drutowa vs Stopka zwijana
- Co to jest gęstość oplotu (TPI) w oponach rowerowych i dlaczego jest ważna?
- Najczęściej spotykane szerokości opon
Rodzaje opon i ogumienia
- Dętkowe typu clincher. Wciąż najczęściej wybierane, ale powoli dzielące rynek z bezdętkowymi.
System ten opiera się na dętce umieszczonej pomiędzy oponą a obręczą. Po napompowaniu dętka dociska oponę do obręczy, zabezpieczając stopkę.
Zalety:
- Koszty. W przypadku przebicia opony wystarczy wymienić lub naprawić dętkę (w zestawie znajdują się 2 zapasowe dętki, dźwignie do opon i pompka), co oszczędza pieniądze i czas.
- Łatwy montaż i naprawa.
Wady:
- Nie możemy jeździć z bardzo niskim ciśnieniem w tego typu oponach, ze względów bezpieczeństwa i dlatego, że łatwo można złapać gumę.
- Dętkowe typu szytka. Niezbyt powszechne w kolarstwie szosowym, ale spotykane wśród profesjonalistów. Sytuacja ta ulega stopniowej zmianie dzięki coraz lepszym oponom/dętkom tradycyjnym typu clincher i oponom bezdętkowym. FYI: Kasper Asgreen wygrał Tour of Flanders w 2021 roku na oponach dętkowych, a Sonny Colbrelli z kolei wygrał Paryż-Roubaix w 2021 roku na oponach bezdętkowych.
W szytkach również wykorzystuje się dętkę, ale jest ona zszyta i zamknięta wewnątrz opony. Do połączenia dętki z obręczą używa się kleju lub specjalnych taśm. Wymagany jest konkretny typ obręczy.
Zalety:
- Lekkość.
- Mniejszy opór toczenia.
- Lepsze wrażenia z jazdy.
- Możliwość jazdy z bardzo niskim ciśnieniem w oponach.
Wady:
- Przebicia nie są łatwe do naprawienia.
- Proces instalacji i klejenia wymaga doświadczenia.
- Bezdętkowe. Zdobywające popularność na drogach, zarówno wśród amatorów jak i profesjonalistów.
System ten jest bardzo podobny do konwencjonalnej opony i obręczy, ale bez dętki. Do zatrzymania powietrza potrzebna jest opona bezdętkowa, obręcz i wentyl, a także płyn uszczelniający do zabezpieczania przecieków i przebić.
Zalety:
- Mniejsze ciśnienie zapewnia lepszą trakcję, kontrolę i/lub komfort.
- Niższe opory toczenia dzięki wyeliminowaniu tarcia dętki o oponę.
- Unikanie przebić typu “snakebite” i łatanie małych i średnich przebić za pomocą płynu uszczelniającego.
Wady:
- Podatność na duże przebicia i pęknięcia. Ich naprawa wymaga czasu, dodatkowych materiałów lub tradycyjnej dętki.
- Na początku montaż może być trudny, ponieważ aby opona i obręcz przylegały do siebie, potrzebne jest duże ciśnienie. RADA: Najpierw użyj zwykłej dętki, napompuj oponę, aż stopki dopasują się do obręczy, pozostaw oponę na kilka godzin, spuść powietrze, usuń dętkę, załóż zawór bezdętkowy i płyn uszczelniający, a następnie ponownie napompuj.
Stopka drutowa vs Stopka zwijana
Wśród konwencjonalnych opon można znaleźć dwa rodzaje: z drutu i składane. Główna różnica polega na materiale, z którego wykonana jest stopka. Stopka druciana jest wykonana ze stali, a zwijana z Kevlaru. Oto ich wady i zalety:
Stopka drutowa
- Zalety:
- Oszczędność kosztów. Są tańsze i starczają na dłużej niż stopki zwijane.
- Trwałość. Guma jest zazwyczaj twardsza i starcza na dłużej.
- Większa odporność na przebicia.
- Wady:
- Są cięższe z powodu stalowej linki, twardej gumy i niskiej gęstości oplotu (TPI).
- Nie można ich zginać ani składać.
- Słabsza przyczepność i wyższe opory toczenia z powodu twardej gumy i niskiej gęstości oplotu (TPI).
- Bardziej skomplikowany montaż niż w przypadku stopki zwijanej.
Stopka zwijana
- Zalety:
- Można je łatwo złożyć i przetransportować.
- Lepsza jakość gumy. Opony o wysokiej gęstości oplotu (TPI).
- Wysoka gęstość oplotu (TPI) + miękkie opony = mniejsze opory toczenia i większa przyczepność.
- Lżejsze dzięki użyciu kevlaru, osłonie o wysokiej gęstości oplotu (TPI) i użyciu mniejszej ilości gumy.
- Łatwy montaż.
- Wady:
- Miękkie ogumienie szybciej się zużywa.
- Im wyższy wskaźnik TPI, tym mniejsza odporność na przebicia.
- Cena. Są droższe, mniej trwałe i mniej odporne na przebicia niż stopki drutowe.
Co to jest TPI w oponach rowerowych i dlaczego jest ważne?
TPI jest akronimem od angielskiego terminu Threads Per Inch i oznacza gęstość oplotu, czyli liczbę nitek na cal kwadratowy. Pierwotnie używano bawełny ze względu na jej elastyczność (nadal jest używana w niektórych oponach dętkowych typu szytka), ale obecnie nylon, kevlar i aramid są najbardziej powszechne.
Im wyższe TPI, tym wyższa jakość i tym droższa opona, ponieważ znaczy to, że zawiera ona więcej drobnych nitek, a mniej gumy. Zmniejsza to wagę, poprawia elastyczność opony i sprawia, że jest ona szybsza. Z drugiej strony, taka opona ma mniejszą odporność na przebicie i szybciej się zużywa.
Opony o niskim TPI mają z mniejszą liczbę grubszych nitek i większą ilość gumy. Są one mniej elastyczne, cięższe i mają większy opór toczenia. Na plus: są tańsze i bardziej odporne na przebicie.
TPI jest niezwykle ważne. Zawsze należy szukać równowagi między prędkością, lekkością i odpornością na przebicie, ale w zależności od terenu, po którym jeździmy i sposobu użytkowania opony, trzeba będzie dać zdecydować, na której z tych trzech cech najbardziej nam zależy.
Najczęściej spotykane szerokości opon
Najczęściej spotykana szerokość to 25 mm. Do niedawna standardem były szytki i opony dętkowe 23 mm (a nawet mniejsze) z wysokim ciśnieniem, ponieważ uważano je za szybsze.
Badania wykazały, że szersze opony z mniejszym ciśnieniem są szybsze, ponieważ są bardziej elastyczne, lepiej dostosowują się do terenu i redukują ruch koła w pionie. Dodatkowo, powierzchnia styku opony z podłożem jest krótsza i szersza, co zmniejsza opór toczenia. Dla zdecydowanej większości rowerzystów różnica ta jest nieistotna i niemożliwa do uzyskania bez odpowiednich opon, ale dla profesjonalistów może decydować o zwycięstwie lub przegranej.
Na bardzo wyboistym terenie lub gdy szukamy większej przyczepności bez utraty komfortu, bezpieczeństwa i prędkości, opony 28 mm lub nawet 30 mm sprawdzają się lepiej, ponieważ można jeździć z mniejszym ciśnieniem bez ryzyka przebicia opony, zwłaszcza gdy używamy opon bezdętkowych.
UWAGA! Nie wszystkie rowery nadają się do zamontowania opon szerszych niż 28 mm. Przed zakupem takich opon upewnij się, że możesz je zamontować na swoich obręczach i że Twoja rama ma wystarczająco duży prześwit widelca. Jeśli masz hamulce obręczowe, upewnij się, że masz wystarczająco dużo miejsca na zaciski. To samo dotyczy błotników.
Na koniec warto zaznaczyć, że kierunek biegu na większości opon jest oznaczony strzałką na ścianie bocznej. Jeżeli opona jest gładka, bez wzorów i/lub nie ma żadnych oznaczeń, kierunek biegu jest dowolny.
