Kilka tygodni temu wyjaśnialiśmy, jak wymienić owijkę kierownicy w rowerze szosowym lub gravelowym. Dzisiaj zajmiemy się kolejną podstawową kwestią, z którą powinien zapoznać się każdy rowerzysta, zarówno początkujący, jak i doświadczony: Jak stwierdzić, czy łańcuch jest zużyty i wymaga wymiany? Ta istotna część napędu nie tylko wymaga czyszczenia i smarowania, aby działać prawidłowo, ale nawet przy najlepszej i najbardziej innowacyjnej technice zanurzania w wosku, łańcuch nie jest wieczny. Jego żywotność to okres, w którym działa najlepiej, ale po tym czasie zaczyna spowalniać i zużywać inne elementy układu napędowego, takie jak kaseta i tarcze.
Jak długo zwykle wytrzymuje łańcuch rowerowy?
Jak zwykle, nasza odpowiedź brzmi: to zależy. Średnia żywotność łańcucha zależy nie tylko od samego łańcucha, ale także od warunków użytkowania i częstotliwości oraz jakości konserwacji. Chociaż wielu producentów szacuje życie łańcucha na około 3 000 km, pogorszenie osiągów może nastąpić znacznie wcześniej, jeśli łańcuch jest narażony na wilgoć, brud (kurz, błoto…), a także jeśli poddajesz go dużym obciążeniom. Na przykład, jeśli pedałujesz z niską kadencją i wywierasz dużą siłę lub jeśli używasz przełożenia, które zbytnio rozciąga łańcuch. Oczywiście brak podstawowej konserwacji (czyszczenia i smarowania) znacznie skraca żywotność łańcucha.
Ostatecznie wszystkie powyższe czynniki zwiększają tarcie, a tym samym zużycie łańcucha. Jeśli się nad tym zastanowić, za każdym razem, gdy pedałujesz, łańcuch porusza się, wyginając się na zębatkach, tarczach i kołach przerzutki. To ciągłe tarcie między ogniwami i zębami prowadzi do zużycia. W miarę zużywania się łańcucha, ogniwa ulegają rozciągnięciu, co wpływa na odległość między sworzniami, a ostatecznie na wyrównanie zębatek i tarcz. Prowadzi to również do zwiększonego zużycia tych elementów.
Dlaczego należy wymienić zużyty łańcuch?
Głównie w celu uniknięcia uszkodzenia reszty układu napędowego. Ma to kluczowe znaczenie, ponieważ gdy zużyty łańcuch uszkodzi zębatki i tarcze kasety, najprawdopodobniej będziemy musieli wymienić całą kasetę, ponieważ nowy łańcuch po prostu przeskakiwały lub ślizgał się między zużytymi zębami i nie pozwalałby na bezpieczne i wygodne pedałowanie.
Kolejnym powodem jest bezpieczeństwo. Zużyty łańcuch zwiększa ryzyko zerwania, co może prowadzić do upadku i/lub poważnych obrażeń.
Osiągi to kolejny powód, dla którego warto wymienić łańcuch. Zużyty łańcuch może wpływać nie tylko na płynność zmiany przełożeń, ale także na nasze wyniki.
Ostatnią kwestią są pieniądze: Choć prewencyjna wymiana łańcucha może wydawać się kosztowna, w rzeczywistości można zaoszczędzić pieniądze w dłuższej perspektywie, unikając nadmiernego zużycia kasety i tarcz. W przypadku komponentów z niższej lub średniej półki może to nie być aż tak zauważalne, ale w przypadku wysokiej klasy zębatek i tarcz stać się bardzo kosztowne.
Jak sprawdzić, czy łańcuch jest zużyty?
Przejdźmy do tego, co naprawdę nas interesuje. Jak już wspomnieliśmy, nie wiemy dokładnie, jak długo wytrzymuje łańcuch, ale wiemy, co powoduje i/lub zwiększa jego zużycie. Istnieją różne metody jego sprawdzania, od prostej kontroli wizualnej i ręcznej, poprzez pomiar cyfrowy za pomocą specjalnego narzędzia, aż do zauważenia problemów z całym układem napędowym.
Problemy z układem napędowym: Jeśli występują problemy z płynną i dokładną zmianą przerzutek, zwłaszcza jeśli łańcuch przeskakuje lub ślizga się na zębatkach, może to oznaczać, że jest zużyty i wymaga wymiany.
Kontrola wzrokowa i/lub ręczna: Jeśli zauważysz, że ogniwa łańcucha są zużyte lub zdeformowane, jest to znak, że łańcuch wymaga wymiany. Z pewnością łańcuch nie musi osiągnąć stanu przedstawionego na poniższym filmie, abyśmy zdali sobie sprawę, że należy go wymienić:
Możesz także przełączyć się na najmniejszą zębatkę z tyłu i dużą tarczę z przodu i spróbować ręcznie podnieść i rozciągnąć łańcuch, jak na poniższym filmie:
Do sprawdzenia zużycia łańcucha można również użyć zwykłej linijki. Należy jednak pamiętać, że jest to bardzo uproszczony i niedokładny sposób.
Suwmiarka: Za pomocą precyzyjnej suwmiarki (cyfrowej lub analogowej) można zmierzyć różne punkty łańcucha, jak pokazano na grafice Campagnolo. Jeśli choć jeden z pomiarów jest większy niż 132,60 mm, nadszedł czas na wymianę łańcucha.
Miernik zużycia łańcucha: Na rynku dostępnych jest wiele modeli w cenach na każdą kieszeń. Niektóre są dokładniejsze niż inne, ale Adam Kerin z Zero Friction – prawdziwy ekspert w dziedzinie łańcuchów – poleca wskaźnik zużycia łańcucha od Shimano i mówi, jak go używać:
W tym pliku PDF z jego strony internetowej można znaleźć niektóre z innych zaleceń dotyczących narzędzi i metod pomiaru łańcucha. Pamiętaj, aby przejść na dużą zębatkę i dużą tarczę, jak mówi Adam Kerin w filmie, i miej na uwadze, że zużycie nie jest liniowe. Dlatego im starszy łańcuch, tym regularniej należy wykonywać pomiary. Tym bardziej, jeśli łańcuch jest narażony na wilgoć i brud.
Na koniec pamiętaj o regularnym sprawdzaniu zużycia łańcucha. Nie ma znaczenia, czy używasz linijki, suwmiarki, prostego miernika z Decathlonu, czy też posiadasz zaawansowany cyfrowy przyrząd od KMC. Jeśli nie używasz go wystarczająco często, nie ma to sensu. Najlepszy czas na pomiar łańcucha to moment po jego wyczyszczeniu i przed nałożeniem smaru.
