Wanneer we fietsen, vinden er een aantal veranderingen in ons lichaam plaats. Sommige zijn extern, zoals gewichtsverlies en groei van de beenspiermassa, andere zijn niet zichtbaar maar we voelen ze wel, bijvoorbeeld dat we beter slapen. Uit verschillende onderzoeken (deze en deze) is gebleken dat mensen die 30 minuten per dag fietsen een langere levensverwachting hebben dan mensen die niet sporten. De reden hiervoor is een reeks interne transformaties die in ons lichaam plaatsvinden. Laat het ons uitleggen:
Inwendige effecten van fietsen op ons lichaam
De belangrijkste verandering is de verbetering van onze cardiovasculaire gezondheid. Ons hart wordt sterker en groter, en het wordt efficiënter tijdens het sporten en in rust. Een lagere hartslag en een lagere bloeddruk verminderen het risico op een hartaanval. Een grotere longcapaciteit zorgt ervoor dat we beter ademen. Het duurt langer voordat we moe worden omdat onze spieren goed van zuurstof worden voorzien doordat het bloed efficiënt meer zuurstof naar de spieren transporteert en het afvalproduct van de energieverbranding (kooldioxide) snel afvoert.
De mitochondriën in onze cellen zetten koolhydraten, vetten en eiwitten om in energie. Als we fietsen, vertellen we ons lichaam dat we energie nodig hebben, waardoor het meer mitochondriën gaat produceren om ons te geven waar we om vragen. Als we bovendien besluiten een trainingsplan te volgen, zullen onze spieren efficiënter werken en de spiervezels en mitochondriën aanpassen aan wat we van ze vragen.
Aan het begin van deze blogpost zeiden we al dat onze slaapkwaliteit verbetert als we fietsen. Dit komt door verschillende factoren. Aan de ene kant maakt lichaamsbeweging je moe en moet het lichaam herstellen – wat het doet als we slapen. Fietsen verlaagt ook het cortisolniveau (het belangrijkste stresshormoon), wat het inslapen vergemakkelijkt. Vitamine D, aangemaakt dankzij blootstelling aan zonlicht tijdens het fietsen, is essentieel voor een goed humeur en slaap. Uit een onderzoek van de Stanford University School of Medicine bleek dat 20 tot 30 minuten fietsen per dag mensen met slapeloosheid hielp sneller in slaap te vallen en het aantal uren dat ze sliepen te verhogen.
Ons immuunsysteem heeft ook veel baat bij fietsen. Met een gezond hart en gezonde longen, een goede nachtrust en een goede geestelijke gezondheid is het gemakkelijker om ziektes of infecties te overwinnen. Maar de interne veranderingen zijn diepgaander. In de nasleep van de COVID-19 pandemie heb je misschien wel gehoord over T-cellen. Dit zijn speciale lymfocyten die een belangrijke rol spelen in het vermogen van ons immuunsysteem om zich aan te passen en nieuwe infecties te bestrijden. Uit dit onderzoek blijkt dat volwassen fietsers (tussen 55 en 79 jaar oud) meer T-cellen hebben dan mensen van dezelfde leeftijd die niet sporten. Ze produceren ze ook op niveaus vergelijkbaar met 20-jarigen.
Andere positieve effecten van fietsen zijn:
Het verminderen en voorkomen van rugpijn. We versterken onze rugspieren, vooral de lumbale zone, en beschermen zo de wervelkolom.
Het verhogen van de stofwisseling. Dat is de reden waarom fietsen (of welke lichaamsbeweging dan ook) ons hongerig maakt.
Het verminderen van vochtretentie. Dankzij de beweging van de benen tijdens het trappen, maar ook omdat ons lichaam in actie komt, stroomt het bloed sneller, zweten we en raken we al dat vocht kwijt dat we vasthouden als we niet bewegen.
Externe effecten van fietsen op ons lichaam
Gewichtsverlies en de versterking en/of toename van de been- en bilspieren zijn de twee belangrijkste uiterlijke veranderingen die fietsen in ons lichaam teweegbrengt.
Wat het gewicht betreft, is het niet nodig om gekke dingen te doen. Begin eerst gewoon met fietsen, al is het maar woon-werkverkeer of een ritje van 30 minuten. Het overwinnen van inactiviteit en het oppakken van de gewoonte om te bewegen is al een prestatie. Als je jezelf pusht om snel af te vallen met een of ander dieet, bereid je jezelf voor op een mislukking en een snelle terugslag in gewichtsverlies.
Ja, fietsen helpt bij het afvallen, maar trappen doet geen wonderen, net zomin als wonderdiëten dat doen. Wat je eet is belangrijker dan het aantal uren dat je op de fiets zit. Dagelijkse beweging, samen met gezonde eetgewoonten, zijn de beste formule, niet alleen om geleidelijk gewicht te verliezen, maar ook om een algehele goede gezondheid te behouden. Vertrouw ook niet op de weegschaal, want die kan heel verraderlijk zijn. De weegschaal geeft alleen cijfers zonder te zeggen waar je gewicht uit bestaat: is het vet, spieren, vocht of opgeslagen glycogeen?
De gewichtsverandering hangt af van waar je begint en het soort oefening dat je doet (intensiteitsniveau en duur). Als je gewoon voor je plezier fietst of op de fiets zit als transportmiddel, merk je na een tijdje misschien niet eens de fysieke verandering. Je zult het gevoel hebben dat sommige kleren te groot voor je zijn, sommige mensen die je al lang niet meer hebt gezien zullen je misschien zeggen dat je er slanker uitziet, en je oma zal je misschien een extra toetje willen geven.
Als je al een tijdje fietst, kan het zijn dat je op een gegeven moment een plateau hebt bereikt of zelfs bent aangekomen. Je kunt proberen van trainingsmodus te veranderen om je lichaam uit de comfortzone te halen. Je kunt je trainingen ook aanpassen door meer intensiteitstraining met intervallen te doen. Op die manier is elke dag anders en stimuleer je je lichaam om zich aan te passen en te verbeteren.
Moet ik een andere broek kopen voor mijn nieuwe, veranderde benen? Dat hangt af van hoe je fietst, wat voor training je doet en wat voor broek je meestal draagt. Als je naar de profs kijkt, zul je zien dat ze allemaal wielrennersbenen hebben, maar dat ze allemaal een andere spierontwikkeling vertonen. Baanwielrenners die sprints doen zijn een extreem voorbeeld. Hun benen zijn zo groot dat ze een broek op maat moeten kopen, maar het grootste deel van hun spierontwikkeling is te danken aan sportschooltraining, niet aan fietsen.
Iemand die op de fiets naar het werk gaat, zal merken dat zijn benen slanker en strakker worden. Een regelmatige fietser zal zijn belangrijkste beenspieren meer ontwikkeld zien: bilspieren, kuiten en quadriceps vooral; adductoren, hamstrings en soleus iets minder. De ontwikkeling van de beenspieren hangt grotendeels af van je fietstraining en aanvullende training op de sportschool.
Houd in gedachten dat fietsen de spieren van de benen en de billen versterkt, maar dat het niet echt invloed heeft op andere lichaamsdelen. Daarom is het belangrijk om ook andere spiergroepen te trainen. Niet omwille van hypertrofie en het vergroten van hun volume, maar om een algemeen evenwicht te bewaren en geen stevigheid en kracht in het bovenlichaam te verliezen.
Spieronevenwichtigheid is een van de “negatieve” effecten van fietsen. Als je meer wilt weten, lees dan onze volgende blogpost waarin we, met een vleugje humor, een aantal van die niet-zo-positieve veranderingen in je lichaam gaan uitleggen en tips geven om ze zo goed mogelijk aan te pakken.
Pingback: Fietsen: Goed Voor Welke Spieren?
Heerlijk fietsen in de Biesbosch ongeveer 260km.
Van slaapplaats naar slaapplaats 4dagen.